Rijst is misschien wel één van de meest gebruikte ingrediënten voor warme maaltijden. Overal ter wereld wordt er met groenten regelmatig rijst gegeten. Er zijn ook vele soorten rijst. Voor mensen van Afrikaanse oorsprong (lees: continentale Afrikanen en de diaspora) is dit niet anders. Er zijn vele Afrikaanse en Afro-Caraïbische gerechten die met rijst worden geserveerd. Zo heb je rijst met gestoofde oker, rijst pom en pastei, Jollof rice (Afrikaanse nasi) en niet te vergeten de verschillende Moksi alesi’s. Lees in dit artikel meer over welke rijstsoort in onze ogen het beste is.

Fysieke ongemakken van witte rijst
Aangezien wij van Blaka Afrikaanse roots hebben, eten ook wij regelmatig enkele van de bovengenoemde gerechten. Maar wij merkten dat wij zelf fysieke ongemakken ondervonden na het eten van gerechten met rijst. Enkele van de vele voorkomende ongemakken waren het krijgen van een opgeblazen buik, constipatie en sugar dips. Uit ons onderzoek bleek dat dit bij veel meer mensen met Afrikaanse roots het geval is, maar omdat de gerechten met rijst simpelweg te lekker zijn, konden wij die niet laten staan. Wij zijn toen op zoek gegaan naar alternatieven voor de gerechten waarbij wij rijst gebruikten. De criteria die wij hiervoor hanteerden waren, dat het zo natuurlijk mogelijk en zo voedzaam mogelijk (lees: zoveel mogelijk natuurlijke vitamines, mineralen en vezels) moest zijn. Kortom het moet de biochemische balans van ons lichaam in stand houden.

Witte vs bruine rijst
Als je onderzoek doet naar rijst dan zie je dat er veel verschillende soorten rijst verkrijgbaar zijn. Toch hebben wij in eerste instantie onderscheid gemaakt tussen witte en bruine rijst. Wat ons betreft is bruine rijst vele malen voedzamer dan witte rijst. Dit komt omdat witte rijst een gepolijste versie is van bruine rijst. In het proces om van bruine rijst witte rijst te maken gaan er heel wat voedzame nutriënten verloren. Dit komt doordat witte rijst ooit bruine rijst was, maar om het wit te maken worden de buitenste lagen en vliezen verwijderd waardoor het zijn bruine kleur verliest. Door het bovengenoemde proces verliest bruine rijst naast zijn bruine kleur ook een zeer groot deel van de vitamine B (waaronder 90% van B6) die rijst normaal bezit. Alle vezels gaan verloren, dit kan de constipatie verklaren die veel mensen ervaren. En ook een groot deel van fosfor, mangaan en ijzer gaan verloren. Enkele van de nutriënten worden later weer toegevoegd aan de witte rijst, maar zoals wij al zeiden willen wij zo natuurlijk mogelijk eten. Een van onze lijfspreuken is daarom ook “Echt is beter dan namaak”!

Zwarte rijst vs bruine rijst
Als het gaat om de punten “meest natuurlijk” en “de diversiteit en hoeveelheid aan nutriënten” (lees: o.a. vitamines, mineralen en vezels), is bruine rijst in onze ogen beter dan witte rijst. Echter tijdens onze zoektocht en onderzoek stuitten wij op wat later zou blijken, een nog betere variant van rijst, namelijk “zwarte rijst”. Ook wel bekend als ‘African rice’. Zwarte rijst is voor ons de beste rijstsoort en wij gebruiken het dan ook regelmatig. Voor ons is zwarte rijst het beste om de volgende redenen: zwarte rijst is een eeuwenoude rijstsoort en is ook de meest natuurlijke rijst die er bestaat. Verder heeft zwarte rijst een hogere vitamine, mineraal en vezeldichtheid dan witte en bruine rijst. Tweehonderdvijftig gram zwarte rijst heeft vijftig calorieën en tien gram koolhydraten minder dan bruine rijst, maar bevat wel meer foliumzuur, zink en vitamine E. Hoewel zwarte rijst goed is voor mensen van alle etniciteiten raden wij het vooral aan voor mensen van Afrikaanse oorsprong die ongemakken ondervinden na het eten van witte rijst.

Zwarte rijst ?!?!?!
Zwarte rijst herken je aan de kleur. Zwarte rijst heeft een donkerbruine, op het eerste oog zwarte kleur. Het is ook iets dunner en soms ook langer dan witte en bruine rijst. Wat ook interessant is om te weten voor mensen met Afrikaanse roots is dat zwarte rijst, de rijstkeuze was van Afrikanen bij hun gerechten. Al langer dan drieduizend jaar geleden werd zwarte rijst in West-Afrika gecultiveerd. Zowel slavenhandelaren als de tot slaaf gemaakte Afrikanen hebben zwarte rijst meegenomen vanaf West-Afrika naar Suriname. Ook in landen als Brazilië, Jamaica en El Salvador werd zwarte rijst verbouwd. Deze rijstsoort werd in Suriname nog honderd jaar door slaven verbouwd, maar er werd een overgang naar Aziatische rijst gemaakt door de uitvinding van de mechanische pelmolens. In de binnenlanden van Suriname en Frans Guyana zijn vandaag de dag nog gewassen te vinden en wordt het voornamelijk gebruikt bij rituelen.

Try it yourself
Het is voor het oog misschien even wennen om in plaats van witte of bruine rijst, zwarte rijst te gebruiken. Maar in dit geval is het zeker het proberen waard om je oude gewoonte overboord te gooien. Voor ons is het het allerbelangrijkste dat zwarte rijst ons geen fysieke ongemakken bezorgt na het eten en dat de gerechten net zo lekker, misschien wel lekkerder, smaken als met witte of bruine rijst. Geef het een kans en wij horen graag wat je ervan vond!

Literatuurlijst:
Andel, T.R. van, Ruysschaert, S.. Medicinale en rituele planten van Suriname
Andel, T.R. van, Meyer, R. S. (3 oktober 2016) Tracing ancestors rice of Suriname Maroons back to its African origin. Nature plants                
Linares, O.F. (2 december 2002) African rice (Oryza glabberima): History and future potential. NCBI
Andel, T.R. van (5 maart 2010) African rice (Oryza glabberima Steud.): Lost Crop of the Enslaved Africans Discovered in Suriname. NCBI

In ons kookboek vind je diverse gerechten waarbij wij gebruikmaken van zwarte rijst. Het kookboek “De kracht van jouw eten” kun je vinden via onze Blaka shop.

De kracht van jouw eten – een afrocentrische kijk op koken en eten