Gedwongen migratie komt in verschillende vormen en is van alle tijden. Onze Afrikaanse voorouders hebben ook diverse keren met vormen van gedwongen migratie te maken gehad. Enkele oorzaken waren de val van Kemet (Egypte), verwoestijnisering van de Sahara en de trans-Atlantische slavernij. In alle gevallen speelde spiritualiteit een belangrijke rol en dat uitte zich in de kunst.

Spiritualiteit heeft altijd een fundamentele rol gespeeld in het leven van onze voorouders en dat speelt het nog steeds in het leven van de nazaten. Met spiritualiteit hebben we het over de ongeziene natuur-kosmische krachten die zich binnen en buiten ons bevinden, maar die wel voelbaar en te ervaren zijn en een belangrijke rol spelen in ons leven. Spiritualiteit werd door onze voorouders altijd benaderd vanuit wetenschap. Dit wil zeggen dat er geverifieerde kennis is ontwikkeld op het gebied van die ongeziene natuur-kosmische krachten. Hierdoor kunnen we zeggen dat spiritualiteit en wetenschap twee kanten van dezelfde munt zijn. Kunst en kunstvormen zijn de technieken en verpakking van de vruchten van de relatie tussen spiritualiteit en wetenschap, ook wel spirituele wetenschap te noemen. Kunst vanuit de leer van onze voorouders is altijd holistisch, omdat het leven holistisch is en alles met elkaar verbonden is.

Spirituele verpakking
Ten tijden van gedwongen migratie worden mensen gedwongen om veel van zichzelf achter te laten. Dit was dus ook het geval bij onze voorouders ondanks dat zij wel zoveel mogelijk wilden meenemen. Aangezien kunst en kunstobjecten de verpakking zijn van spirituele wetenschap hebben onze voorouders ervoor gekozen om spirituele krachten/energie en de wetenschap ervan mee te nemen d.m.v. kunst om te overleven, genezen en helen van de gedwongen migratie op de plaats van aankomst.

Sporen als routekaart
De verschillende kunst en kunstobjecten van onze voorouders zijn sporen die als een routekaart gezien kunnen worden naar een bepaalde tijd, plaats en gemeenschap.

Vlechtkunst
Een voorbeeld hiervan zijn de zaadjes van diverse planten en de rijstkorrels die ze op kunstzinnige manier in het haar vlochten en meenamen naar de plaats van bestemming om te gebruiken om te overleven ten tijden van de slavernij. De vlechtkunst werd dus gebruikt om belangrijke elementen in hun leven mee te kunnen nemen.

Capoeïra, Susa en Damnye
Andere voorbeelden van kunst als verpakking van spirituele wetenschap die gebruikt kan worden om te overleven zijn Capoeïra, Susa en Damnye. drie kunstvormen afkomstig uit Brazilië, Suriname en Martinique en Guadeloupe. Dit zijn drie kunstvormen die in details verschillen, maar sterke gelijkenissen hebben. Alledrie leren ze de participanten om obstakels te overwinnen door flexibel, wendbaar en behendig te zijn. Alledrie zijn het holistische kunstvormen die gelinkt zijn aan africentrische kunstvormen. Capoeïra aan candomble, Susa aan winti en Damnye aan vodun. Een diepere kijk op deze kunstvormen wijst ook op een link met het overgangsritueel uit het Bantu-Kongo gebied, genaamd Ngolo.

Akuaba (vruchtbaarheids)pop
Een andere vorm van kunst als verpakking van spirituele kennis en als spoor van een routekaart is de Akuaba pop. Dit is een pop afkomstig van de Akan gemeenschap uit Ghana. Deze poppen worden ook bij diverse vruchtbaarheidsrituelen gebruikt. Zo krijgt een vrouw zo een pop op haar trouwdag om deze onder haar bed te plaatsen wanneer zij en haar echtgenoot voor het eerst geslachtsgemeenschap zullen hebben, zodat zij een fysiek, psychologisch en spiritueel dus holistisch vruchtbaar huwelijk kunnen krijgen. Als we kijken naar de vorm van deze poppen dan zien wij sterke gelijkenissen met de Ankh uit Kemet. Deze Ankh was het symbool van eeuwig leven. Vruchtbaarheid is de bron van eeuwig leven. Onderzoek wijst uit dat er vertellingen zijn dat de Akan gemeenschap van Ghana uit Kemet via de Sahara in het tegenwoordige Ghana zijn neergestreken. De Akuaba poppen zijn dus één van de sporen in de vorm van kunst die dit bevestigen.

Heling vanuit holisme
Middels kunst hebben onze voorouders ervoor gezorgd dat wij een verhaal hebben om levend, actief en holistisch bezig te zijn met het helen van gedwongen migratie.

Op 19 juni waren wij één van de sprekers tijdens het webinar in het Afrika Museum, georganiseerd door Untold Empowerment, met als onderwerp “Spiritualiteit en gedwongen migratie”. Bekijk het webinar nu terug via de video hieronder.