Vandaag is het internationale vrouwendag en alhoewel iedereen wel enkele namen van geweldige vrouwen kan opnoemen, zijn het meestal dezelfde namen van vrouwen die genoemd worden als het gaat om slavernij en het verzet ervan. Natuurlijk kennen velen Queen Nzinga, Yaa Asantewaa, Nanny Maroon en Harriet Tubman, maar er zijn nog enkele anderen die ook een prominente rol hebben gespeeld en vandaag vinden wij een goede dag om die aan jullie te presenteren.
De rol van vrouwen in opstanden tijdens de slavernij is veelal verborgen gebleven, omdat de tot slaafgemaakte Afrikanen weinig documentatie hebben achtergelaten. Veel documentatie komt uit de hand van de Europeanen, waar de gedachtegang vaak patriarchaal en seksistisch was en nog steeds is. Men ging er vanuit dat vrouwen geen leiders van een opstand konden zijn of actief fysiek verzet konden bieden. Toch zijn er heel wat vrouwen die het juiste milieu creëerden, leiders waren en actief meededen in opstanden om hun vrijheid te herwinnen.
Kimpa Vita
De eerste die wij aan jullie presenteren is de Kongolese Kimpa Vita. Zij kwam van een nobele familie en werd door haar volgers gezien als een profeet. Ze was christelijk gedoopt en kreeg daarna de naam Dona Beatriz. Ze was ook getraind als Nganga Marinda, dit betekent dat zij priesteres was van de Kongolese religie. Na de dood van Queen Nzinga was zij diegene die de strijd aanging tegen slavernij. In de vroege 1700 was zij de leider van een opstand tegen de Portugezen. Haar missie was rehabilitatie van het koninkrijk van Kongo. In haar visie was iedereen ongeacht leeftijd, gender of klasse van waarde voor de strijd tegen slavernij.
Cécile Fatiman
Cécile Fatiman was een Hougan ook wel Mambo genoemd. Dit is een priesteres in de Voudun religie van Haïti. Cécile was één van de leiders en visionair van de succesvolle opstand in Haïti. Samen met Dutty Boukman leidde zei het Voudun ritueel, dat de aanzet gaf tot de opstand en waarbij de leiders van het uitvoeren van de opstand werden benoemd. Verder werd de rituele eed die ook in Afrika en in de Afrikaanse diaspora ten tijde van de slavernij onder leiding van Boukman en Cécile uitgevoerd.
Breffu
Breffu was één van de leiders tijdens een slaven opstand in 1733 van het Deense eiland in het caribisch gebied genaamd St. Jan. Ze was van Akwamu (Akan) oorsprong, wat betekent dat ze van de goudkust was ontvoerd en als tot slaafgemaakte was verscheept naar de Cariben. Aan het einde van de opstand uitte de gouverneur van St. Jan zijn verbazing over het feit dat één van de leiders in de opstand een vrouw was. Omdat niemand verwachtte dat een vrouw één van de leiders van de opstand zou zijn, kon Breffu de opstand succesvol opstarten. Niet alleen was Breffu één van de leiders, ze deed ook actief en fysiek mee in de gevechten tegen de slavernij en kon goed overweg met een machete.
Amelia
Amelia was één van de leiders in de opstand van Berbice. Dit is één van de bekendste opstanden van Guyana toen deze nog bezet was door de Nederlanders. Samen met Coffy (Kofi), met wie zij vanuit de goudkust naar Guyana was ontvoerd en door deze gedeelde ervaring als een broer voor haar was, organiseerde zij de opstand van Berbice. Er werd gezegd dat ze met een groot zwaard rondliep net als haar mannelijke kameraden. De opstand van Berbice was één van de langste opstanden in de Amerika’s.
Carlota Lucimi
Carlota Lucimi was een ontvoerde Yoruba die leider was in de opstand van de Triunvirato plantage in Mantanzas, Cuba. Ze werd op haar tiende ontvoerd en naar Cuba meegenomen. Samen met een andere tot slaafgemaakte vrouw genaamd Firmina begon zij in 1843 een plan te maken voor een opstand. Door middel van muziek met de drum communiceerde zij met de andere tot slaafgemaakten en deelden ze informatie over de opstand met elkaar. Op deze manier bereikte ze meerdere mensen, waardoor de opstand uitbreidde naar andere omliggende plantages. Net als enkele van de eerdergenoemde vrouwen kon ook Lucimi aardig overweg met een machete.
Literatuurlijst
- Authors: Alexander Ives Bortolot. “Women Leaders in African History: Dona Beatriz, Kongo Prophet”. The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History, 1 januari 1AD, www.metmuseum.org/toah/hd/pwmn_4/hd_pwmn_4.htm.
- “Carlota, leader of the 1843 slave rebellion in Triumvirato, Matanzas”. © 1997-2013 AfroCubaWeb, S.A., www.afrocubaweb.com/carlota.htm.
- Finch, Aisha K. “Cécile Fatiman and Petra Carabalí, Late Eighteenth-Century Haiti and Mid-Nineteenth-Century Cuba”. Cambridge Core, 1 oktober 2020, www.cambridge.org/core/books/abs/as-if-she-were-free/cecile-fatiman-and-petra-carabali-late-eighteenthcentury-haiti-and-midnineteenthcentury-cuba/02D1070813A91C40053EFCD3A9F02ABA.
- FOUNDING MOTHERS: FEMALE REBELS IN COLONIAL NEW GRANADA AND SPANISH FLORIDA on JSTOR. www.jstor.org/stable/10.5323/jafriamerhist.98.1.0007?mag=the-women-of-the-african-slave-resistance.
- Kars, Marjoleine. “Dodging Rebellion: Politics and Gender in the Berbice Slave Uprising of 1763”. The American Historical Review, vol. 121, nr. 1, Oxford UP, februari 2016, pp. 39–69. https://doi.org/10.1093/ahr/121.1.39.
- Kesse. “The story of Breffu, a female slave from Ghana who led a massive slave revolt to take over the West Indies in 1733”. Ghanaian Museum, 23 december 2019, www.google.nl/amp/s/ghanaianmuseum.com/the-story-of-breffu-a-female-slave-from-ghana-who-led-a-massive-slave-revolt-to-take-over-the-west-indies-in-1733/%3famp.
- Nielsen, Euell A. Carlotta Lucumi, “La Negra Carlota” (?- 1843) • 4 november 2022, www.blackpast.org/global-african-history/carlotta-lucumi-la-negra-carlota-1844.
- Norton, Holly. “Breffu: a slave, a rebel, a fighter – and a woman almost invisible to history”. the Guardian, 20 maart 2018, www.google.nl/amp/s/amp.theguardian.com/science/2018/mar/20/breffu-a-slave-a-rebel-a-fighter-and-a-woman-almost-invisible-to-history.
- Wills, Matthew. “Two Women of the African Slave Resistance”. JSTOR Daily, 16 augustus 2018, daily.jstor.org/the-women-of-the-african-slave-resistance.
