Voor velen is de kerstperiode één van de leukste en gezelligste periodes van het jaar. Wellicht geldt dat ook voor jou? Heb je je ooit afgevraagd hoe kerst er tijdens de slavernij uitzag? Hoe was het voor de tot slaaf gemaakte Afrikanen? Voor de tot slaaf gemaakte Afrikanen was kerst een bitterzoete periode. Het was een periode waarin blijdschap en angst nadrukkelijker bezit namen in het bestaan van de tot slaaf gemaakten en we geven je met dit stuk aan waarom.
Zoet en blij moment
Kerst was voor onze tot slaaf gemaakte voorouders een zoet en blij moment, omdat ze tijdens deze dagen de ruimte hadden om openlijker bezig te zijn met hun spiritualiteit en cultuur.
Zo kregen ze de ruimte om bezig te gaan met hun traditionele manier van dans en muziek. En werd er een ritueel uitgevoerd, John Canoe, waarbij de tot slaaf gemaakten zich verkleedden en dansten in een soort optocht waarbij ze deur aan deur gingen richting het huis van de plantage eigenaar. Deze periode betekende ook dat ze meer met elkaar bezig konden zijn. En ook meer ruimte hadden om met hun familie bezig te zijn. In sommige gevallen mochten tot slaaf gemaakten naar naburige plantages reizen om tijdens kerst met familie te zijn. Net als andere religieuze dagen was dit dus een dag waarbij de tot slaaf gemaakten ruimte hadden om meer met hunzelf bezig te zijn.
De tot slaaf gemaakten kregen ook meer en verschillende soorten eten en drinken dat zij normaliter niet kregen, zoals zoete aardappel, sinaasappel, pepermunt, chocolade, grote stukken kalkoen, BBQ vlees, koffie en alcohol. Deze periode was er ook één waarbij zij die op het veld moesten werken iets andere en “lichtere” taken kregen. Doordat er meer ruimte was in de algemene zin was dit ook een periode waarin vluchtpogingen en pogingen tot opstanden werden gedaan, omdat de slavenhouders en hun mensen minder waakzaam en alert waren.
Bittere en angstige periode
De kerstperiode was een bittere en angstige periode, omdat na al het gefeest en al het alcohol dat was gedronken de tot slaaf gemaakten weer keihard aan het werk moesten in de hete zon. Zelfs als zij een kater hadden van al het alcohol konden zij niet uitslapen en bijkomen. En in tegenstelling tot zij die op het veld moesten werken, hadden zij die in huis moesten werken juist een drukkere periode, omdat zij zorg moesten dragen voor al het eten en drinken en het serveren ervan tijdens de vele feesten en diners die de slavenhouders gaven.
In deze periode werden de machtsverhoudingen en de machtspositie versterkt middels een spel genaamd “Christmas gifts”. In dit spel won de persoon die als eerst “Christmas gift” schreeuwde wanneer zij elkaar tegenkwamen. De verliezer moest dan een cadeau overhandigen aan de winnaar. De tot slaaf gemaakten kregen vaak simpele en tot basis behorende levensmiddelen als cadeau zoals eten, kleding en schoenen. Echter hadden de tot slaaf gemaakten weinig tot niets te bieden aan de plantage eigenaar en zijn mensen. Wanneer zij verloren werden de machtsverhoudingen en machtspositie tijdens dit spel pijnlijk duidelijk. Omdat er tijdens de kerstperiode regelmatig vluchtpogingen werden gedaan en opstanden werden gepland, werden op sommige plaatsen de regels aangescherpt en patrouilles door militairen uitgevoerd die niet schroomden om verdachten te martelen, verbranden of op te hangen bij de minste argwaan. Wat voor de slavenhouders een “feestperiode” was stond bij de tot slaaf gemaakte bekend als de periode voor ‘heartbreak day’. 1 en 2 januari waren voor de slavenhouder ‘hiring day’ dagen waarop slaven verkocht en gekocht werden. Voor de tot slaaf gemaakten stond dit dus bekend als ‘heartbreak day’, omdat dit betekende dat gezinnen en families wederom verscheurd werden. Familieleden konden verkocht worden en naar andere plantages vervoerd worden.
De hierboven genoemde punten zijn slechts enkele voorbeelden van velen die wij aanhalen om je een idee te geven van de kerstperiode en zogenoemde “feestdagen” voor onze tot slaaf gemaakten voorouders. Zoals je kunt lezen zag kerst er voor hun in vele aspecten anders uit dan het voor ons als nazaten er tegenwoordig uitziet. De vraag is dan ook heb jij hier ooit bij stil gestaan?
Literatuurlijst
- Carter, D. T. (1976). The Anatomy of fear: The Christmas Day insurrection scare of 1865. Journal of Southern History, 42(3), 345. https://doi.org/10.2307/2207156
- Charleston County Public Library. (2023, January 28). The Ghost of Christmas Past: Joy and Fear during the Era of Slavery. https://www.ccpl.org/charleston-time-machine/ghost-christmas-past-joy-and-fear-during-era-slavery#
- Evans, F. (2020, December 21). What was Christmas like for America’s enslaved people? HISTORY. https://www.history.com/news/christmas-slavery-american-south
- Luskey, A. W. (2020). Yuletide in Dixie: Slavery, Christmas, and Southern Memory by Robert E. May. Journal of Southern History, 86(4), 911–913. https://doi.org/10.1353/soh.2020.0252
- Show, E. T. T. J. M., & Bawcheriewhite. (2012, December 24). Little Known Black History Fact: A Slaves’ Christmas. Black America Web. https://blackamericaweb.com/2012/12/23/little-known-black-history-fact-a-slaves-christma
- Twitty, M. W. (2015, December 26). American slaves’ Christmas was a respite from bondage – and a reinforcement of it. The Guardian. https://www.google.nl/amp/s/amp.theguardian.com/commentisfree/2015/dec/25/american-slaves-christmas-was-a-respite-from-bondage-and-a-reinforcement-of-it
- Waxman, O. B. (2021, December 21). The grim history of Christmas for enslaved people in the Deep South. TIME. https://time.com/6126789/christmas-slavery-lost-cause-confederacy/
